Φεβρουάριος στην Νέα Κινηματογραφική Λέσχη Καλαμάτας-Αφιέρωμα στο Cult
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ CULT
Μετά από τέσσερα χρόνια έντονης κινηματογραφικής δραστηριότητας, η Λέσχη είναι πια αρκετά ώριμη και έμπειρη να τολμήσει την προσέγγιση μιας ενότητας με την οποία η αλήθεια είναι ότι φλέρταρε από τους πρώτους μήνες λειτουργίας της, τις περιβόητες ταινίες cult.
Ο όρος cult (λατρεία) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1970, για να περιγράψει την περιρρέουσα κουλτούρα γύρω από τις underground και midnight ταινίες. Οι underground ταινίες εμφανίστηκαν στη δεκαετία του ΄50 με κύριο εκπρόσωπο τον Χάουαρντ Χωκς και στην εξέλιξή τους διαμόρφωσαν το γνωστό ρεύμα του ανεξάρτητου αμερικανικού αρχικά και ευρωπαϊκού μετέπειτα κινηματογράφου, έναν αντίλογο στο mainstream ως προς το είδος, τη θεματική και το στυλ. Χαρακτηριστικό δείγμα του ανεξάρτητου cult είναι σχεδόν ολόκληρη η φιλμογραφία του Τζιμ Τζάρμους και στο αφιέρωμα αυτό θα προβληθεί η ταινία του ΣΤΗΝ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ (23/2).
Από την άλλη πλευρά, το 1953 εμφανίστηκε το λεγόμενο ρεύμα των midnight movies, η σωρηδόν δηλαδή παραγωγή και μεταμεσονύκτια προβολή ταινιών β’ ποιότητας, τρόμου ή
παρωδίες, τόσο στην τηλεόραση όσο και στον κινηματογράφο. Το ρεύμα αυτό είχε τεράστια
απήχηση στο κοινό, στους κινηματογράφους συνέρρεαν πλήθη να παρακολουθήσουν
μεταμεσονύκτιες προβολές, ενώ στην τηλεόραση προβάλλονταν παλιές αποτυχημένες
πειραματικές ταινίες με τεράστια επιτυχία, στο πλαίσιο μεταμεσονύκτιων τηλεοπτικών σόου,
με γνωστότερο το Vampiria Show με παρουσιάστρια τη σέξι βαμπίρ Vampiria. Κλασσικό
παράδειγμα αυτού το είδους που κυριαρχούσε στις μεταμεσονύκτιες προβολές μέχρι και τις
αρχές της δεκαετίας του ΄80 είναι η ταινία του Τοντ Μπράουνινγκ FREAKS (9/2). Στις midnight
cult ταινίες την πρώτη θέση κατέχει πια το εμβληματικό THE ROCKY HORROR PICTURE SHOW
του Τζιμ Σάρμαν (23/2), μία παρωδία – φόρος τιμής στις Β movies, που οι οπαδοί της άγγιζαν
τα όρια του παροξυσμού σε κάθε προβολή της, αφού συνέρρεαν μεταμφιεσμένοι και
αναπαριστούσαν μέρη της ταινίας ακόμα και ταυτόχρονα με την προβολή.
Σήμερα με τον όρο cult ορίζεται ένα μεγάλο φάσμα κινηματογραφικών δημιουργημάτων που
είναι συνήθως πρόχειρες και φθηνές παραγωγές, με αμφιλεγόμενης ποιότητας σενάριο και
σκηνοθεσία, που κατά την έξοδό τους στους κινηματογράφους σημείωσαν παταγώδη
αποτυχία. Κοινός παρανομαστής των ταινιών αυτών είναι ότι στο πέρασμα του χρόνου
απέκτησαν αφοσιωμένο και παθιασμένο κοινό που αγγίζει τα όρια της λατρείας. Από τις πιο
αμφιλεγόμενες cult ταινίες με το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα fan club είναι η ταινία των
αδελφών Κοέν THE BIG LEBOWSKI (2/2).Υπάρχουν βέβαια και εξαιρέσεις, όπου σπουδαίες και
πολυβραβευμένες ταινίες περιβλήθηκαν τον όρο cult για τον εξτρεμισμό ή την εκκεντρικότητά
τους όπως είναι το ΚΟΥΡΔΙΣΤΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ του Στάνλεϋ Κιούμπρικ (9/2).
Στο αφιέρωμα αυτό η Ελλάδα εκπροσωπείται από την πολιτιστική σάτιρα του 1983 σε
σκηνοθεσία του Νίκου Ζερβού Ο ΔΡΑΚΟΥΛΑΣ ΤΩΝ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ (2/2) με επιρροές από τις
ταινίες τρόμου της δεκαετίας του 1960-70 και τις ταινίες του Τζον Γουότερς, ενώ κατ’ εξοχήν
Έλληνας cult σκηνοθέτης θεωρείται ο Νίκος Τριανταφυλλίδης.
Δε νοείται αφιέρωμα στο cult χωρίς μεταμεσονύκτιες προβολές γι αυτό ο φετινός
Φεβρουάριος θα έχει διπλές προβολές στις 21:30 και στις 23:30.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
ΠΕΜΠΤΗ 02 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
21.30 Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι - The Big Lebowski [1998]
σκηνοθεσία: Joel Coen, Ethan Coen
παίζουν: Jeff Bridges, John Goodman, Julianne Moore
χώρος - Εργατικό Κέντρο / ώρα -- 21:30 / είσοδος -- 4 ευρώ/ είσοδος ελεύθερη -- για νέους κάτω των 18 ετών
23.45 O Δράκουλας των Εξαρχείων [1983]
σκηνοθεσία: Νίκος Ζερβός
παίζουν: Τζίμης Πανούσης, Κωνσταντίνος Τζούμας, Σάκης Μπουλάς
χώρος - Εργατικό Κέντρο / ώρα -- 23:30 / ελεύθερη μεταμεσονύκτια προβολή
ΠΕΜΠΤΗ 09 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
21.30 Το Κουρδιστό Πορτοκάλι - A Clockwork Orange [1971]
σκηνοθεσία: Stanley Kubrick
παίζουν: Malcolm McDowell, Patrick Magee, Michael Bates
χώρος - Εργατικό Κέντρο / ώρα -- 21:30 / είσοδος -- 4 ευρώ/ είσοδος ελεύθερη -- για νέους κάτω των 18 ετών
00.00 Τα Τέρατα - Freaks [1932]
σκηνοθεσία: Tod Browning
παίζουν: Wallace Ford, Leila Hyams
χώρος - Εργατικό Κέντρο / ώρα -- 23:30 / ελεύθερη μεταμεσονύκτια προβολή
ΠΕΜΠΤΗ 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
21.30 Στην παγίδα του νόμου - Down by Law [1986]
σκηνοθεσία: Jim Jarmusch
παίζουν: Tom Waits, John Lurie, Roberto Benigni
χώρος - Εργατικό Κέντρο / ώρα -- 21:30 / είσοδος -- 4 ευρώ/ είσοδος ελεύθερη -- για νέους κάτω των 18 ετών
23.30 The Rocky Horror Picture Show [1975]
σκηνοθεσία: Jim Sharman
παίζουν: Tim Curry, Susan Sarandon
χώρος - Εργατικό Κέντρο / ώρα -- 23:30 / ελεύθερη μεταμεσονύκτια προβολή
ΠΕΜΠΤΗ 02 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
21.30 Ο Μεγάλος Λεμπόφσκι - The Big Lebowski [1998]
σκηνοθεσία: Joel Coen, Ethan Coen
παίζουν: Jeff Bridges, John Goodman, Julianne Moore
διάρκεια: 117 λεπτά
χώρος προβολής – αμφιθέατρο Θόδωρος Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο
ώρα προβολής -- 21:30
είσοδος -- 4 ευρώ
είσοδος ελεύθερη -- για νέους κάτω των 18 ετών
Ο “The Dude” Lebowski, άνεργος χίπης, και ο φίλος του Walter, βετεράνος του Βιετνάμ,
προσπαθούν στα διαλείμματα ενός τουρνουά μπόουλινγκ να ξεδιαλύνουν την υπόθεση μιας
απαγωγής και της συνωνυμίας του πρώτου μ’ έναν διάσημο εκατομμυριούχο.
Δύο χρόνια μετά το οσκαρικό Fargo, οι αδελφοί Cohen εμπνέονται από το έργο του Raymond
Chandler και ειδικότερα από τον «Μεγάλο Ύπνο», και δημιουργούν ένα μοναδικό
κινηματογραφικό υβρίδιο με εκπληκτικά σκηνοθετικά ευρήματα (εντυπωσιάζουν οι
στιλιζαρισμένες ονειρικές σεκάνς), φοβερό χιούμορ, εκλεκτό soundtrack (Ellington, Dylan,
Mancini, Beefheart κ.α.), έναν αντι-ήρωα Jeff Bridges που μοιάζει να γεννήθηκε για να παίξει
αυτόν τον ρόλο και μερικούς από τους πιο φευγάτους χαρακτήρες που έχουν υπάρξει ποτέ.
Ταινία υπονομευτικά αιχμηρή, το “The Big Lebowski” αποτελεί καυστικό σχόλιο πάνω στον
αμερικάνικο τρόπο σκέψης. Ξεπέρασε γρήγορα την αρχική εμπορική απογοήτευση και τις
χλιαρές κριτικές, λατρεύτηκε από τους απανταχού σινεφίλ και απέκτησε μια αδιαμφισβήτητη
cult αξία.
Το 2014, η Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου πρόσθεσε την ταινία στο Εθνικό Μητρώο
Κινηματογράφου, ως «πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική»
ΠΕΜΠΤΗ 02 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
23.45 O Δράκουλας των Εξαρχείων [1983]
σκηνοθεσία: Νίκος Ζερβός
παίζουν: Τζίμης Πανούσης, Κωνσταντίνος Τζούμας, Σάκης Μπουλάς
διάρκεια: 85 λεπτά
χώρος προβολής – αμφιθέατρο Θόδωρος Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο
ώρα προβολής -- 23:45
ελεύθερη μεταμεσονύκτια προβολή
Ο τρελός ορθοπεδικός από τα Καρπάθια Βίκτωρ Παπαδόπουλος (Κ. Τζούμας) έχει
εγκατασταθεί στα Εξάρχεια μαζί με την κόρη του (Ι. Μαυράκη) και τους δύο βοηθούς του. Για
να κερδίσει χρήματα κλέβει μέλη από νεκρούς μουσικούς με σκοπό να τους ξαναφέρει στη
ζωή και να δημιουργήσει το καλύτερο ροκ συγκρότημα, τις Μουσικές Ταξιαρχίες με αρχηγό
τον Τζίμη Πανούση. Όμως οι νεκροί, με αρχηγό το Χαμένο Ανθυπολοχαγό της Αλβανίας (Α.
Καφετζόπουλος) επαναστατούν για τις επιδρομές του στα νεκροταφεία και επιτίθενται στο
σπίτι του.
Η αναρχική μανιχαϊστική ταινία του Νίκου Ζερβού, συχνά αναφέρεται ως η πιο καλτ ταινία που
γυρίστηκε στην Ελλάδα: το σουρεαλιστικό σενάριό της, η επιρροή από τις b-horror movies του
60’ και ’70, οι αναφορές της στις ταινίες του Γουότερς και το λαμπερό καστ της, που
περιλαμβάνει από τον Κωνσταντίνο Τζούμα, τον Αντώνη Καφετζόπουλο και τον Τζόνι Βαβούρα,
μέχρι τον Νικόλα Άσιμο, τον Τζίμη Πανούση και τον Δημήτρη Πουλικάκο, της προσδίδουν μια
μυθική σινεφίλ δημιουργία που όμοιά της δεν γυρίστηκε ποτέ ξανά
ΠΕΜΠΤΗ 09 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
21.30 Το Κουρδιστό Πορτοκάλι - A Clockwork Orange [1971]
σκηνοθεσία: Stanley Kubrick
παίζουν: Malcolm McDowell, Patrick Magee, Michael Bates
διάρκεια: 136 λεπτά
χώρος προβολής – αμφιθέατρο Θόδωρος Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο
ώρα προβολής -- 21:30
είσοδος -- 4 ευρώ
κατάλληλο από 17 ετών
Βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του Anthony Burgess, το Κουρδιστό Πορτοκάλι αναφέρεται
στην εγκληματική δράση μιας συμμορίας κακοποιών που επιδίδεται ανελέητα σε πράξεις βίας
και βανδαλισμού, ώσπου ο αρχηγός της Άλεξ συλλαμβάνεται και υποβάλλεται σε μια ειδική
θεραπεία πλύσης εγκεφάλου, ώστε να νοιώθει αποστροφή για οποιαδήποτε μορφή βίας.
Ο Stanley Kubrick, προφητικός και εκκεντρικός, σκηνοθετεί μια σπουδή πάνω σε όλες τις
εκφάνσεις της βίας, με ιδιαίτερη βαρύτητα στον τρόπο αντιμετώπισης της από την πλευρά της
πολιτείας και του σωφρονιστικού συστήματος, ταράζοντας τα νερά της εποχής του και
προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις. Το έργο βρίθει νοημάτων, συμβολισμών και μηνυμάτων,
τα οποία υπογραμμίζονται έντονα από σωρεία σκηνοθετικών και οπτικών εφέ, με έναν τρόπο
που παραμένει ριζοσπαστικός ακόμα και σήμερα, 46 χρόνια μετά την δημιουργία της.
Στην Αγγλία, εκδηλώθηκε ένα μεγάλο κύμα μιμητών της ταινίας, με αποτέλεσμα να φτάσει το
ζήτημα στα έδρανα της Βουλής. Ο Κιούμπρικ ισχυρίστηκε ότι «Η βία υπήρχε πάντοτε στην
τέχνη, υπάρχει στη Βίβλο, στον Όμηρο, στον Σέξπηρ. Ουδέποτε ένα προϊόν τέχνης προκάλεσε
κοινωνική ζημιά». Πικραμένος από την σκληρή επίθεση που δέχτηκε το δημιούργημά του,
απαγόρευσε ο ίδιος την προβολή της στην Αγγλία και η απαγόρευση κράτησε μέχρι το θάνατό
του.
Η ταινία απέκτησε φανατικούς θαυμαστές που τη λάτρεψαν και τη λατρεύουν, συγκαταλέγεται
ανάμεσα στις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.
ΠΕΜΠΤΗ 26 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ
00.00 Τα Τέρατα - Freaks [1932]
σκηνοθεσία: Tod Browning
παίζουν: Wallace Ford, Leila Hyams
διάρκεια: 64 λεπτά
χώρος προβολής – αμφιθέατρο Θόδωρος Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο
ώρα προβολής – 00.00
ελεύθερη μεταμεσονύκτια προβολή
Το 1932, ο Tod Browning, μετά τη μεγάλη επιτυχία του με το Δράκουλα, βασίζεται στο διήγημα
του Τοντ Ρόμπινς «Spurs» και γυρίζει την ταινία FREAKS, επηρεασμένος από τα προσωπικά του
βιώματα, μιας και περιόδευε σε τσίρκο από τα 16. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα τσίρκο
όπου τα περισσότερα μέλη του θιάσου έχουν γεννηθεί με κάποια σωματική παραμόρφωση.
Η MGM, σε μια τολμηρή για τα χρονικά επιλογή της, χρηματοδότησε ένα φιλόδοξο σχέδιο.
Μια παραγωγή που θα είχε ως πρωταγωνιστές της, αληθινά παραμορφωμένους ανθρώπους,
μιας και την εποχή εκείνη ήταν πολύ της «μόδας» τα live shows με εκ γενετής εφιαλτικά
εκθέματα, προκαλώντας ανεπανάληπτο σοκ. Από τις δοκιμαστικές προβολές φάνηκε ότι θα
υπάρχει πρόβλημα και έτσι η MGM επέβαλε περικοπές και αλλαγή του τέλους, ώσπου η ταινία
έφτασε τελικά να διαρκεί μόλις 64 λεπτά. Τα 30 λεπτά δεν σώζονται, η ταινία απαγορεύτηκε
σε πολλές χώρες και αποτέλεσε το τέλος της καριέρας του σκηνοθέτη.
Πρόκειται πραγματικά για μια ταινία εφιαλτικού ρεαλισμού, πολύ μπροστά από την εποχή της.
Γυρίστηκε με πολλές δυσκολίες, έχει όμως μια καθηλωτική αυτούσια δύναμη που συνδυάζει
το νοσηρό με το ρομαντικό. Ανέκαμψε στη δεκαετία του ΄50, στο πλαίσιο του ρεύματος των
midnight movies και μετά από τόσες δεκαετίες, μπορεί επιτέλους να ειπωθεί ότι είναι ένα
μεγαλοφυές αριστούργημα του είδους και μια αυθεντική ιστορία τρόμου. Παρά τη μικρή
διάρκεια και το απλοϊκό της σενάριο, τα πάντα σε αυτή τη ταινία είναι πολύ μεγάλα για να
χωράνε το φόβο.
Από το 1994 η ταινία φυλάσσεται στη βιβλιοθήκη του Κογκρέσου με τον χαρακτηρισμό: πολιτιστικά,
ιστορικά και αισθητικά πολύτιμη.
ΠΕΜΠΤΗ 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
21.30 Στην παγίδα του νόμου - Down by Law [1986]
σκηνοθεσία: Jim Jarmusch
παίζουν: Tom Waits, John Lurie, Roberto Benigni
διάρκεια: 107 λεπτά
χώρος προβολής – αμφιθέατρο Θόδωρος Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο
ώρα προβολής -- 21:30
είσοδος -- 4 ευρώ
είσοδος ελεύθερη -- για νέους κάτω των 18 ετών
Δύο αθώοι φυλακίζονται χωρίς να φταίνε, και καταλήγουν στο ίδιο βρώμικο κελί στην Νέα
Ορλεάνη. Εκεί αποφασίζουν πως αν και δεν συμπαθούν ο ένας τον άλλον, με την βοήθεια ενός
περίεργου συγκρατούμενου που μιλάει μόνο σπαστά αγγλικά, θα πρέπει να αποδράσουν.
Έτσι, η ταινία ακολουθεί αυτή την παράξενη “κομπανία”, μέσα απο πολλές ξεκαρδιστικές
περιπέτειες, στο ταξίδι προς την ελευθερία.
Πρόκειται για την τρίτη ταινία του Jarmusch, αλλά διακρίνεται ξεκάθαρα το σκηνοθετικό στυλ
που τον έχει κάνει αγαπημένο στο κοινό όλα αυτά τα χρόνια. Επικεντρώνοντας την ταινία στην
αλληλεπίδραση μεταξύ των πρωταγωνιστών, καταφέρνει να φέρει στο προσκήνιο το ταλέντο
τους αλλά και να ξεφύγει απο τα διάφορα κλισέ των ταινιών απόδρασης, χαρίζοντας στον cult
κινηματογράφο ένα ακόμα διαμαντάκι.
Η ταινία ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1986 και στα
Independent Spirit Awards το 1987, και κέρδισε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στα Bodil Awards το
1988, καθώς και την 2η θέση στα Βραβεία της Αμερικανικής Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.
ΠΕΜΠΤΗ 23 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ
23.30 The Rocky Horror Picture Show [1975]
σκηνοθεσία: Jim Sharman
παίζουν: Tim Curry, Susan Sarandon
διάρκεια: 100 λεπτά
χώρος προβολής – αμφιθέατρο Θόδωρος Αγγελόπουλος, Εργατικό Κέντρο
ώρα προβολής -- 23:30
ελεύθερη μεταμεσονύκτια προβολή
Ένα νεαρό ζευγάρι, ο Μπραντ και η Τζάνετ, βρίσκονται αποκλεισμένοι στην βροχή ύστερα απο
μια βλάβη στο αυτοκίνητό τους. Προκειμένου να καλέσουν βοήθεια, χτυπούν το κουδούνι
ενός ερημικού κάστρου. Έκει έρχονται αντιμέτωποι με τον Δόκτωρ Φράνκ Φούρτερ και τους
παράξενους ακολούθους του, οι οποίοι διοργανώνουν το Ετήσιο Συνέδριο τους. Έτσι ξεκινάει
μια νύχτα γεμάτη μυστήριο, χορό, μουσική και.....παρεξηγήσεις παντός τύπου.
Το Rocky Horror Picture Show, βασισμένο σε ενα μιούζικαλ-δημιούργημα του Richard O'Brien,
αποτελεί την επιτομή του cult κινηματογράφου. Οι περίεργοι χαρακτήρες και τα αλλόκοτα
κουστούμια συναντούν τα πολύπλοκα χορευτικά και τις αλλοπρόσαλλες, ξεκαρδιστικές
καταστάσεις, και καταφέρνει να παντρέψει αρμονικά την επιστημονική φαντασία με το
μιούζικαλ.
Η ταίνια προβάλλεται ακόμα και σήμερα, 40 χρόνια μετά την πρώτη προβολή της, και συνεχίζει να
συναρπάζει τους θεάτες, ενώ αναφέρεται πάντα πρώτη στις κορυφαίες καλτ ταινίες όλων των
εποχών. Επάξια, έχει κερδίσει μια θέση στο Hall of Fame της Αμερικανικής Ακαδημίας Ταινιών
